poniedziałek, 26 maja 2014

"Koszykarskie książki w Polsce pojawiły się dzięki pasjonatom" - wywiad z Piotrem Stokłosą, autorem bloga Książki Sportowe.


Od drugiej połowy 2012 roku w Polsce wydano więcej książek poświęconych koszykówce, niż przez wiele poprzednich lat. Dzięki temu poznaliśmy kulisy i historię legendarnych graczy NBA, a także losy wybitnych polskich koszykarzy z przeszłości. O koszykarskiej literaturze, wydanych pozycjach w Polsce, specyfice polskiego rynku wydawniczego opowiada Piotr Stokłosa, autor bloga ksiazkisportowe.blogspot.com, który (jak wskazuje tytuł) w całości poświęcony jest wyłącznie sportowej literaturze.

Zajmujesz się na swoim blogu opisywaniem książek sportowych. Czytałeś także pozycje poświęcone koszykówce. Prywatnie jesteś zagorzałym fanem basketu, oglądasz mecze, masz lub miałeś ulubione drużyny?

Trudno nazwać mnie zagorzałym fanem basketu. Przyznam szczerze, że koszykówka nie należy do moich ulubionych dyscyplin sportowych, rzadko oglądam jej mecze. Nie znaczy to oczywiście, że w ogóle się nią nie interesuję, ale na pewno nie mam w tym temacie rozległej wiedzy. Jak każdy fan sportu wiem mniej więcej, co dzieje się w świecie koszykówki, kto jest kim, która drużyna zdobywa mistrzostwo Polski, a która rządzi w NBA. Na tym kończy się jednak moje zainteresowanie basketem, choć kiedyś było z tym znacznie lepiej. Pamiętam, że mając 10-11 lat nieco uważniej śledziłem rozgrywki. To był okres, kiedy w Stanach Zjednoczonych dominowała drużyna Phila Jacksona - Los Angeles Lakers z Shaquillem O'Nealem i Kobe Bryantem w składzie. Więc jeśli mowa o jakichś klubowych sympatiach, to przez wzgląd na tamte czasy wskazałbym na ten zespół. Pamiętam, że zawsze wybierałem "Jeziorowców" w grze "NBA 2002" na PlayStation. Pewnie dlatego, że byli najlepsi, a moje umiejętności kierowania wirtualnymi zawodnikami na parkiecie były co najwyżej przeciętne (śmiech).

Którą z wydanych koszykarskich książek po 2012 roku w Polsce uważasz za najlepszą, a którą za najsłabszą i dlaczego?

Do najlepszych zaliczyłbym dwie: "Srebrnych Chłopców Zagórskiego" Marka i Łukasza Ceglińskich oraz "Dream Team" Jacka McCalluma. Pierwszą z nich uznałem nawet za najlepsza sportową pozycję , która ukazała się w ubiegłym roku. Fakt, było to jeszcze zanim przeczytałem książkę o koszykarskiej drużynie Stanów Zjednoczonych z 1992 roku, która bardzo mi się spodobała, ale gdybym miał postawić na jedną, wybrałbym tę polskich autorów. Być może trochę w tym pobudek patriotycznych, bo bardzo lubię czytać o rodzimym sporcie, a o okresie PRL-u to już w ogóle. Wydaje mi się jednak, że obie są porównywalnie dobre, bo to publikacje reporterskie, w które autorzy włożyli mnóstwo pracy. To procentuje. Obie są w podobnej formie, ale zarazem diametralnie różne, jeśli chodzi o tematykę. Od tego, czym dany fan basketu bardziej się interesuje, zależeć będzie pewnie to, która książka mocniej go wciągnie. Najgorsza? Trudno powiedzieć.Chyba autobiografia Dennisa Rodmana, bo moim zdaniem trochę zagalopował się w chęci bycia do bólu kontrowersyjnym.

Wiem, że na swoim blogu bardzo dobrze pisałeś o biografii Adama Wójcika pod tytułem "Rzut bardzo osobisty". Są o niej różne opinie - jedni są zachwyceni, ale nie brakuje także sporej ilości głosów krytycznych. Co podoba Ci się akurat w tej konkretnej książce?

Podoba mi się w niej to, co zrobił autor - Jacek Antczak. Wykonał ogromną pracę, czego efektem jest naprawdę gruba i rzetelna biografia. Owszem, pojawiły się w niej błędy, o istnieniu których mówił potem sam dziennikarz, ale można je wybaczyć, zważywszy na liczbę stron tej publikacji. Mimo tego, że słabo znał się na koszykówce, moim zdaniem Jacek Antczak dobrze wywiązał się ze swojej roli.

Prywatnie wolisz czytać bardziej stonowane książki w stylu "Rzutu bardzo osobistego" Jacka Antczaka czy ostrą jazdę pełną rozmaitych kulis ( gdzie sport jest tylko tłem), wyłaniających się z książki Dennisa Rodmana?

Nie mam nic przeciwko kontrowersyjnym biografiom. Powiem więcej - wolę nawet, kiedy autor takiej książki nie zawsze ma po kolei w głowie. Można z nich dowiedzieć się zazwyczaj ciekawszych rzeczy niż ze wspomnień ułożonych sportowców, którzy nigdy w życiu nie brali udziału w żadnym skandalu, a jedyną rysą na ich karierze jest to, że raz spóźnili się na trening. To nie jest jednak regułą. Taki Dennis Rodman moim zdaniem przesadził, bo ciągle pisał o tym samym - seks, alkohol, imprezy. Wokół tych tematów kręci się jego autobiografia, ale po kilkudziesięciu stronach to staje się po prostu nudne. Bohater jest przewidywalny, wiadomo, jak zachowa się w danej sytuacji. No i w przypadku "Powinieneś być już martwy" w niektórych momentach koszykarz zwyczajnie przekroczył granicę dobrego smaku. Surowy makaron w tyłku? Mógł oszczędzić czytelnikom takich szczegółów...

Jest jakiś zawodnik, wątek koszykarski, o którym chciałbyś, żeby powstała książka?

Nigdy się nad tym nie zastanawiałem... Może o jakiejś legendzie koszykówki? Może o polskim zawodniku, bo przecież Adam Wójcik był pierwszym polskim koszykarzem, o którym powstała biografia? Myślę, że ciekawą rzeczą, może nawet jeszcze nie dziś, ale za kilka lat, byłaby autobiografia Marcina Gortata. Po wspomnienia tego sportowca sięgnąłbym z wielką ochotą, zważywszy na to, że ma okazję poznać smak gry na najwyższym światowym poziomie. Miałby pewnie wiele do opowiedzenia, bo pamiętam jakiś wywiad z nim sprzed lat, bodajże zamieszczony w "Magazynie Sportowym", który ukazywał się w piątki z "Przeglądem Sportowym". Wtedy grał jeszcze w Niemczech, w RheinEnergie Kolonia. W rozmowie z dziennikarzem dziennika opowiadał o swoich początkach w Łodzi, o ojcu, który był pięściarzem i medalistą olimpijskim z Monachium i Montrealu, o tym, jak za młodu jeździł "maluchem" i jakim cudem się do niego mieścił. Była to naprawdę bardzo ciekawa rozmowa i po jej przeczytaniu chciałem nawet napisać do Gortata z prośbą o przesłanie pamiątek, bo na końcu wywiadu była informacja, że odpisuje i przysyła gadżety wszystkim fanom. Kiedy jednak wszedłem na jego stronę po kilku dniach, była na niej informacja, że już tego nie robi, bo po publikacji wspomnianej rozmowy został zasypany masą próśb kibiców z Polski (śmiech). Nie skorzystałem więc z jego hojności, ale zapamiętałem go na lata i cieszę się, że robi teraz taką karierę w NBA. Oby kiedyś napisał o tym książkę.

Jak według Ciebie można wytłumaczyć fakt, że akurat o baskecie wychodzi całkiem dużo (oczywiście poza piłką nożną) książek w Polsce? Dużo bardziej obecnie popularna siatkówka lub piłka ręczna pod tym względem są za koszykówką nieco w tyle. Masz jakieś swoje zdanie na temat tej dość zaskakującej sytuacji?

Tych książek pojawiło się trochę w ostatnim czasie, ale spójrzmy na to, kto je wydaje. Pięć z nich ukazało się nakładem Sine Qua Non, a cztery z nich były poświęcone NBA. Z tego co wiem, wielkim pasjonatem amerykańskich rozgrywek jest Przemysław Romański z krakowskiego wydawnictwa i to właśnie jego pasji kibice w Polsce zawdzięczają fakt, że ukazały się u nas takie książki jak "Dream Team" czy wspomnienia Shaquille'a O'Neala. Jeszcze w tym roku SQN ma wydać kolejną pozycję o NBA, a konkretnie o Michaelu Jordanie. Znalazł się więc tam ktoś, kto interesuje się taką tematyką i tylko dlatego te książki pojawiają się na naszym rynku. Oczywiście nie jest tak, że jest to działalność filantropijna. W przypadku Sine Qua Non na pewno da się zarobić na publikacjach o koszykówce, szczególnie, jeśli mówimy o NBA, bo to wydawnictwo ma ugruntowaną pozycję rynkową. Patrząc jednak na pozostałe dwie książki, które wydane zostały tzw. "własnym sumptem" przez autorów - "Droga do złota" Macieja Noskowicza i "Srebrni chłopcy Zagórskiego" - mam poważne wątpliwości, czy przyniosą one twórcom fortunę. Owszem, to nie jest najważniejsze, ale ma to proste przełożenie na liczbę wydawanych w Polsce publikacji o baskecie. Gdyby był to złoty interes, już dawno wydawałyby podobne książki i to na masową skalę. Popatrzmy na piłkę nożną. Kiedyś mieliśmy może z dziesięć premier na pół roku. W tym miesiącu ukazało się 14 pozycji o futbolu! Na ten rynek zaczynają wchodzić wydawnictwa, które istnieją od wielu lat, ale nigdy nie wydały żadnej książki o piłce. To oznacza, że jest koniunktura na tego typu publikacje. W przypadku koszykówki raczej trudno o tym mówić. Żal serce ściska, kiedy słyszę, że tak świetna książka jak "Srebrni chłopcy Zagórskiego"  sprzedała się przez pierwsze trzy miesiące w nakładzie 400 sztuk... Byłem teraz na Warszawskich Targach Książki, gdzie pozycję Ceglińskich można było nabyć na stoisku Wydawnictwa Kopalnia. Zapytałem, ile osób kupiło tą publikację i okazało się, że w ciągu trzech dni zainteresowało się nią ledwie kilku ludzi. To jest dramat, choć zgodzę się, że z koszykówką nie jest jeszcze tak źle. W przypadku książek o siatkówce czy piłce ręcznej byłoby jeszcze gorzej. Nie doszukiwałbym się jednak w zjawisku pojawiania się sporej liczby publikacji o baskecie jakiegoś wzrostu koniunktury. To wszystko dzięki pasjonatom, którzy albo decydują się o koszykówce pisać, albo książki o tej tematyce  przekładać i wydawać w Polsce.

Jesteś w trakcie czytania biografii LeBrona Jamesa. Sporo osób ze środowiska na Twitterze nie pozostawiło suchej nitki na tej książce. Uważasz, że pisanie biografii gwiazdy NBA przez polskiego dziennikarza niejako z automatu skazuje taką pozycję na dużo słabszą wartość merytoryczną? Żaden polski dziennikarz nie jest tak blisko NBA, by toczyć wielogodzinne rozmowy z LBJ i innymi wielkimi postaciami z NBA, jak robił to np. Jack McCallum, autor "Dream Teamu".

Trudno tak naprawdę ocenić Marcina Harasimowicza w przypadku tej biografii, bo ciężko połapać się, które wypowiedzi zaczerpnął z innych źródeł, a które są efektem przeprowadzonych przez niego rozmów. Zakładam, że na pewno jego autorstwa są wywiady znajdujące się na końcach niektórych rozdziałów. Przeczytałem dopiero 1/3 książki, dlatego nie chciałbym się wypowiadać na temat moich odczuć. To można zrobić dopiero po skończeniu lektury. A czy można napisać dobrą książkę, nie będąc bardzo blisko opisywanej postaci? Pewnie można, ale to bardzo trudne zadanie. Ciężko porównywać w ogóle to, co napisał Harasimowicz do książki Jacka McCalluma. Amerykanin przebywał z zawodnikami "Dream Teamu" na co dzień, odwiedzał ich w domach, stał się ich przyjacielem, niemal częścią drużyny, więc nic dziwnego, że mogli powiedzieć mu więcej, niż jednemu z wielu innych dziennikarzy. Znał opisywanych bohaterów niemal na wskroś, a to ogromna zaleta, o którą niezwykle trudno. Moim zdaniem najlepsze książki to takie, w których autor zawiera informacje, których nie da się znaleźć nigdzie indziej. Do tego potrzeba oczywiście poświęcenia, czasu, a także, nie ukrywajmy, kontaktów. Szczególnie, jeśli opisuje się taką gwiazdę światowego sportu jak LeBron James. Tworzenie jego biografii na pewno nie jest pracą łatwą, ale to oczywiście nie oznacza, że nawet korzystając z informacji zawartych w prasie, internecie czy innych ogólnodostępnych źródłach, nie da się napisać dobrej książki. Owszem, da się, ale mam duże wątpliwości, czy taka publikacja może zyskać miano wybitnej. Raczej nie, bo do tego trzeba czegoś ekstra, co wyróżni ją na tle pozostałych.

Dziękuję za rozmowę.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz